Süreç
PP1.2, R2, Ağustos 2023
Eğitim ve Öğretim Uygulama Süreci
SÜREÇ KOORDİNATÖRÜ: sevimh@omu.edu.tr
SÜREÇTEN SORUMLU BİRİMLER: Enstitü Müdürlükleri, Fakülte Dekanlık/YO/MYO Müdürlük, UZAKTAN EĞİTİM ARAŞTIRMA VE UYGULAMA MERKEZİ, KALİTE KOORDİNATÖRLÜĞÜ
YETKİ VE SORUMLULUKLAR: Görev tanımlarında belirlenmiştir.
SÜRECİN AMACI: Eğitim-öğretimle ilgili tüm süreçlerin mevzuata uygun şekilde yürütülebilmesini sağlamak
GİRDİLER
KAYNAKLAR
ÇIKTILAR
-
Rektörlükten gelen yazılar (senato kararları, daire başkanlıklarından gelen yazılar vb.)
-
Fakülte/Enstitü/ /Yüksekokul Kurul Kararları
-
Bölüm, program anabilim / ana sanat dallarından gelen talepler
-
Öğrencilerin bireysel talepleri (dilekçe, başvuru formu vb.)
-
Uluslararası öğrenci başvuruları
-
Özel kurumlardan gelen talepler
-
OMÜ İş Takvimi
-
Ofis ortamı
-
Teknolojik altyapı, donanım ve ofis yazılımları
-
İnsan kaynakları
-
EBYS
-
KAYSİS ve yasal mevzuat
-
Öğrenci işleri otomasyonu
-
UZEM
-
EBS
-
Eğitim - öğretim faaliyetlerine ilişkin duyuru / bilgilendirmeler
-
Belge (sınav giriş belgesi, öğrenci belgesi, transkript vb.)
-
Ders görevlendirme yazıları
-
Ders öğrenci listeleri
-
Ders programı
-
Fiziki ve teknik altyapı talep yazıları
-
Ders yoklama belgeleri
-
Sınav/mülakat sonuç belgeleri
-
Ders raporları
-
Staj raporları
-
İntibak komisyonu kararları
-
Öğrenciye özel belgeler
-
Disipline ilişkin kararlar
-
Mezuniyet belgeleri (Diploma, ekleri vb.)
-
Raporlar
Faaliyetler
F1.2.1 Eğitim-Öğretim Hazırlık İşlemleri
Faaliyetin Amacı: Eğitim-öğretim hizmetlerinin nitelikli ve paydaşların ihtiyaçlarını karşılayabilecek şekilde sunulmasını sağlamak
Faaliyetin Yürütüldüğü Birimler:
Faaliyet Adımları
Görevli
Bilgi/Tarif Dokümanları
Kayıt Ortamı
- Eğitim Ortamlarının İyileştirilmesi
- Program ve Ders İçeriklerinin Güncellenmesi
- Ders Açma Taleplerinin Yapılması
- Haftalık Ders İçeriklerinin Hazırlanması ve Duyurulması
- Ders Muafiyet ve İntibak İşlemlerinin Tamamlanması
-
Bilgilendirme ve duyuru işlemlerinin yapılması
Anabilim/Anasanat Dalı Başkanı
Bölüm Başkanı
Bölüm Kurulu
Dekan
Fakülte/Enstitü Kurulu
Fakülte/Yüksekokul/MYO/Enstitü Sekreteri
Muafiyet ve İntibak Komisyonu
Öğrenci İşleri Daire Başkanı
Öğretim Elemanı
YO/MYO Kurulu
PP.1.2.PRS.0006 OMÜ ENGELLİ ÖĞRENCİLER EĞİTİM-ÖĞRETİM UYGULAMALARI USUL VE ESASLAR
PP.1.2.PRS.0023 OMÜ DERS MUAFİYETİ VE İNTİBAK İŞLEMLERİ UYGULAMA USUL VE ESASLARI
PP.1.1.FR.0020-Müfredat Değişiklik ve Ders İntibak Düzenleme Formu
PP.1.1.FR.0001-Ders Açma Talep Formu
PP.1.2.FR.0041-Ders Muafiyet Başvuru Formu
PP.1.2.FR.0042-Öğrenci Ders Muafiyet Bildirim Formu (Lisans-Önlisans)
PP.1.2.FR.0043-Ders Saydırma İşlem Formu(Lisansüstü)
PP.1.2.FR.0081-İntibak Dersi Ekleme Formu
PP.1.2.FR.0088-Ders Görevlendirme Formu
PP.1.1.PRS.0003 OMÜ EĞİTİM KOMİSYONU YÖNERGESİ
PP.1.2.PRS.0009 OMÜ LİSANSÜSTÜ EĞİTİM PROGRAMLARINDA UZMANLIK ALAN DERSİ YÖNERGESİ
PP.1.2.PRS.0016 OMÜ ÖNLİSANS, LİSANS VE LİSANSÜSTÜ DÜZEYİNDEKİ PROGRAMLARA ULUSLARARASI ÖĞRENCİ YATAY GEÇİŞ YÖNERGESİ
PP.1.2.PRS.0018 OMÜ ÖZEL ÖĞRENCİ YÖNERGESİ
PP.3.2.PRS.0001 OMÜ DİŞ HEKİMLİĞİ FAKÜLTESİ UZMANLIK EĞİTİM ÖĞRETİM VE SINAV YÖNERGESİ
PP.1.2.İŞA.0006 Ders Muafiyeti ve İnt. İş Akış Süreci
PP.1.3.İŞA.0034-Bilgi Paketi Oluşturma ve Güncelleme İş Akış Süreci
-
EBYS
-
EBS
-
UZEM
-
Birim WEB Sayfaları
-
UBS
-
AVYS
- ÜNİKYS
-
Fiziki Ortam
İzleme Kriterleri: KG572 Hatalı yapılan ders intibak işlemi sayısı
KG573 EBS’ye aktarılmamış güncellenen ders içeriklerinin sayısı
KG574 Program kazanımları ile uyumlaştırılmamış ders çıktıları sayısı
Riskler: Üniversitemiz fakülte/yüksekokullarında okutulan B1 seviyesi İngilizce dersleri ve bazı fakültelerdeki mesleki İngilizce derslerinin yüksekokulumuz tarafından yürütülmekte olması nedeniyle yüksekokulumuzda yeterli sayıda İngilizce öğretim görevlisi olmamasından dolayı birimlerden gelen görevlendirme talep yazılarına öğretim görevlisi görevlendirmesi yapılmasında zorluk çekilmesi ve tedbir alınmazsa farklı risklerin oluşabileceği
Muafiyet/intibak işlemlerinin geç yapılması nedeniyle öğrencilerin derslere geç başlaması
Öğretim elemanlarının tutumu sebebiyle program çıktısına katkısı bulunmayan derslerin müfredatta yer alması
İş güvenliği önlemlerinin malzeme ve bakım onarım yönünden sürdürülebilir olmaması
Program ve ders içeriklerinin zamanında güncellenmemesi nedeniyle öğrencinin yanlış derse kayıtlanması
Eğitim öğretim hazırlıkları sürecinde, personelimizin yıllık izin, mazeret izni, hastalık, vb. gibi durumlarında eğitim öğretim faaliyetlerine verilen destek hizmetinin aksaması
F1.2.2 Derslerin Yürütülmesi
F1.2.3 Ders Ölçme ve Değerlendirmelerin Yapılması
F1.2.4 Öğrenci Disiplin İşlemleri
Faaliyetin Amacı: Eğitim-öğretim sürecinin sağlıklı işlemesi açısından hukuka ve mevzuata aykırı iş ve işlemlerin önüne geçmek, eğitim hizmetlerini belirli standartlar çerçevesinde yürütmek
Faaliyetin Yürütüldüğü Birimler: HUKUK MÜŞAVİRLİĞİ
Faaliyet Adımları
Görevli
Bilgi/Tarif Dokümanları
Kayıt Ortamı
- Mevzuata aykırı davranan öğrencilerle ilgili işlemlerin başlatılması
- Disiplin işlemlerinin tamamlanması
-
Teklif edilen cezaların disiplin kurullarında karara bağlanması
Dekan
Enstitü/YO/MYO/Merkez Müdürü
Fakülte/Yüksekokul/MYO/Enstitü Disiplin Kurulu
HM Hukuk İşleri Ofisi Personeli
Hukuk Müşaviri
PP.1.2.FR.0045-Disiplin Ceza Formu
YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI ÖĞRENCİ DİSİPLİN YÖNETMELİĞİ
-
EBYS
-
EBS
-
Birim WEB Sayfaları
- ÜNİKYS
-
Fiziki Ortam
İzleme Kriterleri: KG578 Üst mahkeme tarafından reddedilen disiplin cezası sayısı
Riskler: Dosyanın yanlış değerlendirmesi nedeniyle üst mahkemece disiplin cezası kararın bozulması
F1.2.5 Uzmanlık Eğitimi ile İlgili İş ve İşlemler
Faaliyetin Amacı: Eğitim-öğretim hizmetlerinin belirlenen amaç ve hedeflere ulaşmak amacıyla istenen nitelikli insan gücünü oluşturmak
Faaliyetin Yürütüldüğü Birimler:
Faaliyet Adımları
Görevli
Bilgi/Tarif Dokümanları
Kayıt Ortamı
- Çekirdek eğitim müfredatının hazırlanması
- Uzmanlık alan derslerinin verilmesi
-
Uzmanlık tezlerinin hazırlanması ve sunulması
Dekan
Enstitü/YO/MYO/Merkez Müdürü
Öğretim Elemanı
PP.1.1.FR.0002-Uzmanlık Alan Dersi Öneri Formu
PP.1.2.FR.0073-Uzmanlık Eğitimi Bitirme Sınavı Tutanağı
PP.1.2.PRS.0009 OMÜ LİSANSÜSTÜ EĞİTİM PROGRAMLARINDA UZMANLIK ALAN DERSİ YÖNERGESİ
PP.1.2.PRS.0004 OMÜ TIP FAKÜLTESİ TIPTA UZMANLIK EĞİTİMİ YÖNERGESİ
PP.3.2.PRS.0001 OMÜ DİŞ HEKİMLİĞİ FAKÜLTESİ UZMANLIK EĞİTİM ÖĞRETİM VE SINAV YÖNERGESİ
-
EBYS
-
EBS
-
Birim WEB Sayfaları
-
KALEM
-
Fiziki Ortam
İzleme Kriterleri: KG579 Uzmanlık belgesi hatalı düzenlenen kişi sayısı
Riskler: Uzmanlık belgesi tescil işlemlerinin zamanında yapılmaması sebebiyle uzmanlık öğrencilerinin mecburi hizmete geç başlamaları
F1.2.6 Eğitim-Öğretim Performansı Değerlendirme İşlemleri
Faaliyetin Amacı: Eğitim-öğretim hizmetlerinin belirlenen amaç ve hedeflere ulaşıp ulaşmadığını kontrol etmek ve gerekli düzeltmeleri yapmak
Faaliyetin Yürütüldüğü Birimler:
Faaliyet Adımları
Görevli
Bilgi/Tarif Dokümanları
Kayıt Ortamı
- Ders bilgi paketinin güncellenemesi,
- Öğretim elemanlarının ders tanıtım dosyalarını doldurması,
- Öğretim elemanlarının ölçme değerlendirme modülünü doldurması,
- Bölüm ölçme ve değerlendirme komisyonlarının değerlendirmelerini tamamlaması,
- Bölüm başkanları tarafından birim amiri değerlendirmelerinin yapılması,
- Öğrenci otomasyon sistemi üzerinden ders değerlendirme anketlerinin yapılması,
Bölüm Başkanı
Dekan
Eğitim Öğretim Performansını Ölçme, Değerlendirme ve Geliştirme Komisyonu
Enstitü/YO/MYO/Merkez Müdürü
Öğretim Elemanı
PP.1.2.FR.0037-Eğitim Öğretim Performansı Değerlendirmesi Öğretim Elemanı Geri Bildirim Formu
PP.1.2.FR.0038-Eğitim Öğretim Performansı Birim Geri Bildirim Formu
PP.1.2.FR.0006-Eğitim Öğretim Performansı Birim Amiri Değerlendirme Formu
PP.1.2.PRS.0040 OMÜ EĞİTİM-ÖĞRETİM PERFORMANSINI DEĞERLENDİRME PROSEDÜRÜ
PP.5.3.FR.0020-Ders Değerlendirme Anket Formu
-
EBYS
-
EBS
-
Birim WEB Sayfaları
-
EOPD Yazılımı
- ÜNİKYS
-
Fiziki Ortam
- Öğrenci Otomasyon Sistemi
İzleme Kriterleri: KG580 Performans değerlendirmesi yapılamayan öğretim elemanı/üyesi sayısının toplam öğretim üyesi/elemanı sayısına oranı
KG581 Ders tanıtım dosyasını sisteme yüklemeyen öğretim üyesi/elemanı sayısının toplam öğretim üyesi/elemanı sayısı
Riskler: Öğretim elemanlarının ders tanıtım dosyalarını zamanında hazırlamaması sebebiyle performans değerlendirmesinin aksaması
Amir değerlendirmesinin objektif olmaması sebebiyle öğretim elemanı eğitim öğretim performansının doğru değerlendirilememesi
F1.2.7 Eğitimde Revizyon İşlemleri
Faaliyetin Amacı: Eğitim-öğretim hizmetlerinin kalite güvence sistemine uygun şekilde bütüncül bir yaklaşımla gerçekleştirilmesini sağlamak
Faaliyetin Yürütüldüğü Birimler:
Faaliyet Adımları
Görevli
Bilgi/Tarif Dokümanları
Kayıt Ortamı
- Program çıktılarının güncellenmesi ve ölçme değerlendirme işlemlerinin geliştirilmesi
- Paydaş görüşlerinin program revizyonlarına yansıtılması
- Ara ve sonuç raporlarının değerlendirilerek nihai raporun oluşturulması
-
Revizyonların gerçekleştirilmesi
Bölüm Başkanı
Dekan
Kalite Komisyonu
Kalite Koordinatörü
Öğretim Elemanı
Senato
PP1.2.KLV.0002-Eğitimde Revizyon İzleme ve Yönlendirme Kılavuzu
-
EBYS
- ÜNİKYS
-
Elektronik Ortam
-
EBS
-
Fiziki Ortam
İzleme Kriterleri: KG582 Paydaş görüşü alınmadan güncellenen program sayısı
KG583 Ara ve sonuç raporunu zamanında göndermeyen birim sayısı
Riskler: Program/ders güncelleme işlemlerinde paydaş görüşü alınmaması nedeniyle dış değerlendirme süreçlerinden bulgu/iyileştirilecek yön alınması
Fırsatlar: Eğitimde revizyon işlemlerinin yapılması ile tüm bölüm/programlarının akreditasyon alt yapı hazırlıklarının sağlanması
F1.2.8 Uzaktan Eğitim Faaliyetleri
Eğitim ve Öğretim Uygulama Süreci
SÜREÇ KOORDİNATÖRÜ: sevimh@omu.edu.tr | ||
SÜREÇTEN SORUMLU BİRİMLER: Enstitü Müdürlükleri, Fakülte Dekanlık/YO/MYO Müdürlük, UZAKTAN EĞİTİM ARAŞTIRMA VE UYGULAMA MERKEZİ, KALİTE KOORDİNATÖRLÜĞÜ | ||
YETKİ VE SORUMLULUKLAR: Görev tanımlarında belirlenmiştir. | ||
SÜRECİN AMACI: Eğitim-öğretimle ilgili tüm süreçlerin mevzuata uygun şekilde yürütülebilmesini sağlamak | ||
GİRDİLER | KAYNAKLAR | ÇIKTILAR |
---|---|---|
|
|
|
F1.2.1 Eğitim-Öğretim Hazırlık İşlemleri
Faaliyetin Amacı: Eğitim-öğretim hizmetlerinin nitelikli ve paydaşların ihtiyaçlarını karşılayabilecek şekilde sunulmasını sağlamak | |||
Faaliyetin Yürütüldüğü Birimler: | |||
Faaliyet Adımları | Görevli | Bilgi/Tarif Dokümanları | Kayıt Ortamı |
---|---|---|---|
|
Anabilim/Anasanat Dalı Başkanı Bölüm Başkanı Bölüm Kurulu Dekan Fakülte/Enstitü Kurulu Fakülte/Yüksekokul/MYO/Enstitü Sekreteri Muafiyet ve İntibak Komisyonu Öğrenci İşleri Daire Başkanı Öğretim Elemanı YO/MYO Kurulu |
PP.1.2.PRS.0006 OMÜ ENGELLİ ÖĞRENCİLER EĞİTİM-ÖĞRETİM UYGULAMALARI USUL VE ESASLAR PP.1.2.PRS.0023 OMÜ DERS MUAFİYETİ VE İNTİBAK İŞLEMLERİ UYGULAMA USUL VE ESASLARI PP.1.1.FR.0020-Müfredat Değişiklik ve Ders İntibak Düzenleme Formu PP.1.1.FR.0001-Ders Açma Talep Formu PP.1.2.FR.0041-Ders Muafiyet Başvuru Formu PP.1.2.FR.0042-Öğrenci Ders Muafiyet Bildirim Formu (Lisans-Önlisans) PP.1.2.FR.0043-Ders Saydırma İşlem Formu(Lisansüstü) PP.1.2.FR.0081-İntibak Dersi Ekleme Formu PP.1.2.FR.0088-Ders Görevlendirme Formu PP.1.1.PRS.0003 OMÜ EĞİTİM KOMİSYONU YÖNERGESİ PP.1.2.PRS.0009 OMÜ LİSANSÜSTÜ EĞİTİM PROGRAMLARINDA UZMANLIK ALAN DERSİ YÖNERGESİ PP.1.2.PRS.0016 OMÜ ÖNLİSANS, LİSANS VE LİSANSÜSTÜ DÜZEYİNDEKİ PROGRAMLARA ULUSLARARASI ÖĞRENCİ YATAY GEÇİŞ YÖNERGESİ PP.1.2.PRS.0018 OMÜ ÖZEL ÖĞRENCİ YÖNERGESİ PP.3.2.PRS.0001 OMÜ DİŞ HEKİMLİĞİ FAKÜLTESİ UZMANLIK EĞİTİM ÖĞRETİM VE SINAV YÖNERGESİ PP.1.2.İŞA.0006 Ders Muafiyeti ve İnt. İş Akış Süreci PP.1.3.İŞA.0034-Bilgi Paketi Oluşturma ve Güncelleme İş Akış Süreci |
|
İzleme Kriterleri: KG572 Hatalı yapılan ders intibak işlemi sayısı |
|||
Riskler: Üniversitemiz fakülte/yüksekokullarında okutulan B1 seviyesi İngilizce dersleri ve bazı fakültelerdeki mesleki İngilizce derslerinin yüksekokulumuz tarafından yürütülmekte olması nedeniyle yüksekokulumuzda yeterli sayıda İngilizce öğretim görevlisi olmamasından dolayı birimlerden gelen görevlendirme talep yazılarına öğretim görevlisi görevlendirmesi yapılmasında zorluk çekilmesi ve tedbir alınmazsa farklı risklerin oluşabileceği |
F1.2.2 Derslerin Yürütülmesi
F1.2.3 Ders Ölçme ve Değerlendirmelerin Yapılması
F1.2.4 Öğrenci Disiplin İşlemleri
Faaliyetin Amacı: Eğitim-öğretim sürecinin sağlıklı işlemesi açısından hukuka ve mevzuata aykırı iş ve işlemlerin önüne geçmek, eğitim hizmetlerini belirli standartlar çerçevesinde yürütmek | |||
Faaliyetin Yürütüldüğü Birimler: HUKUK MÜŞAVİRLİĞİ | |||
Faaliyet Adımları | Görevli | Bilgi/Tarif Dokümanları | Kayıt Ortamı |
---|---|---|---|
|
Dekan Enstitü/YO/MYO/Merkez Müdürü Fakülte/Yüksekokul/MYO/Enstitü Disiplin Kurulu HM Hukuk İşleri Ofisi Personeli Hukuk Müşaviri |
PP.1.2.FR.0045-Disiplin Ceza Formu YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI ÖĞRENCİ DİSİPLİN YÖNETMELİĞİ |
|
İzleme Kriterleri: KG578 Üst mahkeme tarafından reddedilen disiplin cezası sayısı |
|||
Riskler: Dosyanın yanlış değerlendirmesi nedeniyle üst mahkemece disiplin cezası kararın bozulması |
F1.2.5 Uzmanlık Eğitimi ile İlgili İş ve İşlemler
Faaliyetin Amacı: Eğitim-öğretim hizmetlerinin belirlenen amaç ve hedeflere ulaşmak amacıyla istenen nitelikli insan gücünü oluşturmak | |||
Faaliyetin Yürütüldüğü Birimler: | |||
Faaliyet Adımları | Görevli | Bilgi/Tarif Dokümanları | Kayıt Ortamı |
---|---|---|---|
|
Dekan Enstitü/YO/MYO/Merkez Müdürü Öğretim Elemanı |
PP.1.1.FR.0002-Uzmanlık Alan Dersi Öneri Formu PP.1.2.FR.0073-Uzmanlık Eğitimi Bitirme Sınavı Tutanağı PP.1.2.PRS.0009 OMÜ LİSANSÜSTÜ EĞİTİM PROGRAMLARINDA UZMANLIK ALAN DERSİ YÖNERGESİ PP.1.2.PRS.0004 OMÜ TIP FAKÜLTESİ TIPTA UZMANLIK EĞİTİMİ YÖNERGESİ PP.3.2.PRS.0001 OMÜ DİŞ HEKİMLİĞİ FAKÜLTESİ UZMANLIK EĞİTİM ÖĞRETİM VE SINAV YÖNERGESİ |
|
İzleme Kriterleri: KG579 Uzmanlık belgesi hatalı düzenlenen kişi sayısı |
|||
Riskler: Uzmanlık belgesi tescil işlemlerinin zamanında yapılmaması sebebiyle uzmanlık öğrencilerinin mecburi hizmete geç başlamaları |
F1.2.6 Eğitim-Öğretim Performansı Değerlendirme İşlemleri
Faaliyetin Amacı: Eğitim-öğretim hizmetlerinin belirlenen amaç ve hedeflere ulaşıp ulaşmadığını kontrol etmek ve gerekli düzeltmeleri yapmak | |||
Faaliyetin Yürütüldüğü Birimler: | |||
Faaliyet Adımları | Görevli | Bilgi/Tarif Dokümanları | Kayıt Ortamı |
---|---|---|---|
|
Bölüm Başkanı Dekan Eğitim Öğretim Performansını Ölçme, Değerlendirme ve Geliştirme Komisyonu Enstitü/YO/MYO/Merkez Müdürü Öğretim Elemanı |
PP.1.2.FR.0037-Eğitim Öğretim Performansı Değerlendirmesi Öğretim Elemanı Geri Bildirim Formu PP.1.2.FR.0038-Eğitim Öğretim Performansı Birim Geri Bildirim Formu PP.1.2.FR.0006-Eğitim Öğretim Performansı Birim Amiri Değerlendirme Formu PP.1.2.PRS.0040 OMÜ EĞİTİM-ÖĞRETİM PERFORMANSINI DEĞERLENDİRME PROSEDÜRÜ PP.5.3.FR.0020-Ders Değerlendirme Anket Formu |
|
İzleme Kriterleri: KG580 Performans değerlendirmesi yapılamayan öğretim elemanı/üyesi sayısının toplam öğretim üyesi/elemanı sayısına oranı |
|||
Riskler: Öğretim elemanlarının ders tanıtım dosyalarını zamanında hazırlamaması sebebiyle performans değerlendirmesinin aksaması |
F1.2.7 Eğitimde Revizyon İşlemleri
Faaliyetin Amacı: Eğitim-öğretim hizmetlerinin kalite güvence sistemine uygun şekilde bütüncül bir yaklaşımla gerçekleştirilmesini sağlamak | |||
Faaliyetin Yürütüldüğü Birimler: | |||
Faaliyet Adımları | Görevli | Bilgi/Tarif Dokümanları | Kayıt Ortamı |
---|---|---|---|
|
Bölüm Başkanı Dekan Kalite Komisyonu Kalite Koordinatörü Öğretim Elemanı Senato |
PP1.2.KLV.0002-Eğitimde Revizyon İzleme ve Yönlendirme Kılavuzu |
|
İzleme Kriterleri: KG582 Paydaş görüşü alınmadan güncellenen program sayısı |
|||
Riskler: Program/ders güncelleme işlemlerinde paydaş görüşü alınmaması nedeniyle dış değerlendirme süreçlerinden bulgu/iyileştirilecek yön alınması |
|||
Fırsatlar: Eğitimde revizyon işlemlerinin yapılması ile tüm bölüm/programlarının akreditasyon alt yapı hazırlıklarının sağlanması |